Mübadelenin ruhunu taşıyan ve yaşamın zorluklarına rağmen mücadelesini sürdüren kadınların el emeği olan “Sedefli Battaniye” dokumasının hikayesini anlatıyoruz sizlere... Geleneksel el işlerine ilgi duyan ve araştırmalar yapan Ayvalık sevdalısı Aysel Namlı’nın 1987 yılında eşiyle Girit’e yapmış olduğu gezide “Sedefli Battaniye” dokumasına rastlamasıyla hikayemiz başladı. Gezi sonrası Cunda’da Girit’ten gelen dokuma tezgahında sedefli battaniye dokuyan ve son dokumacılardan olan “Nesiha Öztürk” ile tanışarak ondan mübadele anılarını dinlemesiyle araştırmalarına başladı, görüşmelerini yaptı, ama bu süreç biraz zaman aldı. 1999 yılında bu dokumayı araştıran Prof. Günay Atalayer ve ekibi ile tanışması ile sedefli battaniye çalışmaları hızlanmış oldu.

2021 yılına gelindiğinde Ayvalık Kaymakamı Gökhan Görgülüaslan’ın desteğiyle İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü’ne geniş bir paydaş ekibiyle bir proje sunuldu. Projenin kabul edilmesiyle , somut olmayan bir kültür mirasının yaşama geçirilmesi ve kadınlara istihdam sağlanmasının önü açıldı. El dokuması 5 tezgahın ve ekipmanlarının ASKEV tarafından proje için bağışlanmasıyla Temmuz 2021 tarihinde eğitimler Ayvalık Halk Eğitim Merkezi’nde akademisyenler eşliğinde 13 kursiyer ile başladı.

Yaklaşık 35 yıl önce son dokumacıların vefatı ile unutulmaya yüz tutmuş “Sedefli Battaniye” dokumasının tekrar dokunmaya başlaması heyecan yarattı ve kadın kooperatifinin kurulması çalışmaları başladı. Dokumayla ilgili eğitimlerini tamamlayan 13 kadının da içinde olduğu “Kedi Kadın Kooperatifi”, Ocak 2022 tarihinde mübadele şehri olan Ayvalık ilçesinde kuruldu ve ilk dokumalar üretilmeye başlandı. Kooperatifin kuruluşunun birinci yılı olan Ocak 2023 tarihinde “Sedefli Battaniye” dokumamız, Türkiye’nin miras kumaşlarının bir envanteri olan “Türkiye Dokuma Atlası”na girmeyi başardı.

Kooperatifteki üretim bir yandan devam ederken, hazırlanan bir projeyle Nisan 2023 tarihinde GMKA hibe programı kazanıldı. Bu projeyle kooperatifimize yeni tezgahlar alındı, dikiş atölyesi kuruldu ve dokuma üretim kapasitemiz genişledi.

Kooperatifimizin diğer kooperatiflerle işbirliğinin arttırılması amacıyla , Mart 2024 tarihinde KEDV tarafından organize edilen AB tarafından finanse edilen bir projede ortak olunarak , Foça/Ayvalık/Midilli arasında kadın kooperatiflerinin çalışmaları başlamış oldu.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın “Anadoludakiler” projesi kapsamında tasarlanan Sosyal Gelişmeyi Destekleme Programı (SOGEP) çerçevesinde, Güney Marmara Kalkınma Ajansı’na (GMKA) sunularak başarılı bulunan “Sedefin Işığında: Ayvalık’tan
Dünyaya” projesi için Şubat 2025 tarihinde imzalar atıldı. Proje kapsamında çalışmalar devam etmektedir.

Son yıllarda tüm dünyada, geleneksel dokuma tekniklerine dayalı ürünlerin arandığı, pazarda rağbet gördüğünü bilmekteyiz. Geleneksel dokumalardan birisi olan “Sedefli Battaniye” dokumasının tekrar hayata geçirilmesini sağlamak biz kadınlar için müthiş bir heyecan olmuştur.

Somut olmayan kültürel mirasımızı yaşatmak ve gelecek nesillere taşımak tüm kadınlarımızın ortak dileğidir...